(kunst en schoonheid uit de middeleeuwen)
Programma: maandag 12 januari 2009
Plaats: Deventerstraatkerk, Deventerstraat 36, Vaassen
Aanvang: 20.00 uur
www.vrijzinnig-vaassen.nl
De ongelovige Thomas -----------------------------------------------------De Emmaüsgangers
De kerkarchitectuur vond zijn inspiratie in de basiliek van de Oudheid, die echter voor niet-religieuze doeleinden werd gebruikt. Pas in de late middeleeuwen zou de kerkenbouw tot grote bloei komen, vooral in Frankrijk, waar de enorme kathedralen nog van getuigen.
Wanneer ik zo´n middeleeuws gebouw zie, ben ik meestal snel geïmponeerd. De liefde waarmee zo´n kerk door zoveel mensen met zoveel moeite en kosten gebouwd is, kan nog steeds ontroeren. Wat is er al niet aan vooraf gegaan om zo´n gigantische constructie tot stand te kunnen brengen? Iedere kerk heeft zo wel zijn eigen geschiedenis, een verhaal dat verteld moet worden, maar ook een boodschap die aan de gelovigen of de heidenen moest worden doorgegeven. Er waren maar weinig mensen die konden lezen en schrijven, zodat de "kerkvaders" aan de hand van beelden, fresco´s en schilderijen het evangelie aan het gewone volk wilden overbrengen.
Al vroeg voerde men hierover een verhitte discussie. De decoratie kon immers worden aangewend tot lering en stichting van de kerkgangers, met name van degenen die niet konden lezen. Anderen waren het hier niet mee eens en vonden deze beelden maar afgodenverering. Perioden van beeldenstorm werden afgewisseld met tijden van rust, waarin men weer versieringen aanbracht.
Gregorius de Grote formuleerde het ca. 1500 jaar geleden al als volgt:
Wat het geschrift is voor hen, die kunnen lezen, is de schildering voor de analfabeten die er naar kijken.
De ongeletterden "lezen" de schildering.
U had geen afbeeldingen mogen vernietigen.
Ze waren in de kerk aangebracht, niet om vereerd te worden, maar om de onwetenden te onderrichten.
Waarom staan de middeleeuwse kerken meestal georiënteerd, d.w.z. gericht op het oosten?, of: Hoe herken je een succesheilige?
Tijdens de dialezing wil ik proberen om een aantal van deze symbolen van een kerkgebouw samen met u te ontdekken, zodat deze "stenen bijbels" ook voor ons een open boek zullen worden.
© Frans Loos
